Tưới Nhỏ Giọt Cho Bưởi Tại Huyện Sóc Sơn

Bảng 1. Hiệu quả của việc áp dung công nghệ tưới nhỏ giọt cho một số loại cây trồng

Nguồn: ICD, 2008

Tưới tiết kiệm nước cho các loại cây trồng đã trở nên phổ biến trong điều kiện mới về kinh tế và xã hội ở ViệtNam. Trong những năm gần đây, một số dự án nghiên cứu ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt cho các loại cây trồng đã được triển khai ở nước ta như mô hình tưới nhỏ giọt cho 1.5 ha rau quả sạch ở Trường cao đẳng kỹ thuật Hà Tây, 65 ha chè ở thị xã Tuyên Quang, 1 ha cây ăn quả ở Núi Cốc, Bắc Thái, 1 ha rau quả của Viện nghiên cứu cây ăn quả ở Gia Lâm, Hà Nội, 3.8 ha trồng cây nho ở Ninh Thuận, 2 ha trồng cây thanh long ở tỉnh Bình Thuận, mô hình tưới nhỏ giọt tại Trung tâm cây giống Phú Hộ – Phú Thọ và 2 ha trồng cây mía ở huyện An Khê tỉnh Gia Lai . Hiệu quả kinh tế của việc áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước ở các nghiên cứu cho các loại cây trồng ở một số địa phương được trình bầy ở Bảng 2. Lợi nhuận cao chứng tỏ hiệu quả kinh tế của các mô hình ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt cho bưởi cũng sẽ được dự đoán là tương đương

 Bảng 2 Hiệu quả kinh tế của việc áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước cho một số loại cây trồng ở nước ta

Mô hình tưới nhỏ giọt cho bưởi

Khu tưới thí nghiệm trồng cây bưởi có diện tích khoảng 2000 m² (0.2 ha) của 1 trang trại hộ gia đình ở xã Thanh Xuân, huyện Sóc Sơn, ngoại thành Hà Nội. Khu vườn trồng bưởi tổng cộng có 72 cây bưởi, được bố trí thành 13 hàng cây, chiều dài trung bình hàng cây là 40 m, khoảng cách giữa các hàng cây là 5m, khoảng cách giữa các cây bưởi là 4.7m. Cây bưởi được trồng là loại bưởi Diễn, đến nay đã được 7 tuổi và đã thu hoạch quả được 4 năm. Cây bưởi có độ cao trung bình 3 m, tán rộng có bán kính là 2 m, độ sâu bộ rễ bưởi là khoảng 1,2 m. Khu đối chứng được chọn là vườn trồng bưởi Diễn có diện tích 0.3 ha, được tưới bằng phương pháp tưới rãnh truyền thống có cùng điều kiện về chất đất và điều kiện khí hậu với khu thí nghiệm.

Hệ thống tưới nhỏ giọt cho bưởi được thiết kế gồm có hệ thống cấp nước bằng động lực lấy nước từ giếng khoan, nước sau khi bơm lên được lọc bởi bộ lọc qua hệ thống ống chính, ống nhánh, ống tưới có các vòi nhỏ giọt cung cấp nước cho cây bưởi. Ống nhánh được bố trí chạy dọc theo hàng cây và các ống tưới được đặt vòng quanh gốc bưởi. Vòi nhỏ giọt được gắn trực tiếp vào bên trong ống tưới là loại vòi có cấu tạo đặc biệt với 2 lỗ nhỏ giọt, khi một trong hai lỗ bị tắc, lỗ còn lại sẽ tự động chảy.

Hệ thống tưới nhỏ giọt cho bưởi cho các thông số chủ yếu như sau:

- Công trình đầu mối là giếng khoan đáp ứng được lưu lượng nước cung cấp so với nhu cầu tưới của cây trồng có đường kính D= 45mm, chiều sâu H=20m, mực nước ngầm ở độ sâu 9 m dưới mặt đất.

- Máy bơm có lưu lượng Qmax = 5,4m³/h, cột nước H_max = 42m, khả năng hút chân không H_hút = 9m, công suất điện 74KW/h.

- Đường kính ống chính là 40 mm và ống nhánh là 20 mm và đường kính ống tưới vòng quanh gốc cây là 12 mm.Tổng cộng có 50 vòi tưới trong 10 m ống tưới cho 1 gốc cây bưởi, khoảng cách giữa các vòi tưới là 20 cm với lưu lượng vòi là 1 l/h.

Chi phí cho hệ thống tưới nhỏ giọt

Chi phí cho hệ thống tưới nhỏ giọt cho bưởi bao gồm chi phí xây dựng, chi phí vận hành và bảo dưỡng hệ thống tưới. Chi phí xây dựng hệ thống tưới nhỏ giọt chủ yếu là đầu tư các thiết bị của hệ thống tưới nhỏ giọt, bao gồm 1 máy bơm (5.4 m³/h, 1 bộ lọc Super Black, 1 đồng hồ đo áp, 1 đồng hồ đo nước, 1 van xả khí, 70m đường ống chính PVC 40 mm, 230m ống nhánh LDPE 20mm và 720m đường ống tưới hydrogol 12mm, trong đó bộ lọc, đồng hồ đo áp, ống nhánh và ống tưới là các thiết bị nhập từ Isael. Giá thành lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt cho khu thí nghiệm bao gồm cả thuế nhập khẩu và phí vận chuyển thiết bị là 19.701.944 đồng. Từ kinh phí xây dựng khu thí nghiệm có thể tính ra suất đầu tư cho 1 ha áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt cho cây bưởi. Tính toán suất đầu tư có xem xét đến việc nâng cấp công trình đầu mối cho phù hợp cho kết quả suất đầu tư cho 1 hecta bưởi áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt là 60.545.037đồng.

Chi phí vận hành hệ thống tưới bao gồm các chi phí về tiền điện bơm nước, công lao động bơm nước, làm cỏ, bón phân và chi phí cho phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ. Kết quả kiểm nghiệm trong 2 năm 2008-2009 có số giờ bơm ở khu thí nghiệm là 38 h/năm và ở khu đối chứng là 86 h/năm. Từ đó đã tính toán được hiệu quả tiết kiệm nước áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt cho cây bưởi là lượng nước tưới ở khu thí nghiệm giảm được 405 m³/ha/năm, tức là tiết kiệm được 40% so với lượng nước tưới áp dụng kỹ thuật tưới rãnh thông thường. Chi phí lao động tưới ở khu thí nghiệm tưới giảm hơn so với khu đối chứng, do số giờ bơm nước giảm và tốn ít công làm cỏ ở khu tưới. Chi phí phân bón ở khu thí nghiệm cũng giảm một ít do tiết kiệm được lượng phân bón không bị rửa trôi so với hệ thống tưới rãnh truyền thống. Chi phí cho công tác bảo dưỡng hệ thống tưới nhỏ giọt cho bưởi gồm chi phí về công để kiểm tra xúc rửa đường ống, bộ lọc, bảo dưỡng máy bơm và các chi phí để mua các thiết bị thay thế các thiết bị hỏng.

Thu nhập từ khu tưới

Loại bưởi Diễn tại khu tưới là những quả bưởi tròn có màu sắc vàng tươi, quả bưởi chắc không bị xốp, có vị ngọt và mùi thơm rất được ưu chuộng hiện nay. Áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt cho cây bưởi ngoài hiệu quả về tiết kiệm nước, còn làm tăng năng suất cây trồng, từ đó làm tăng thu nhập từ khu tưới. Qua 2 năm kiểm nghiệm cho thấy năng suất bưởi tại khu thí khu thí nghiệm tưới nhỏ giọt đạt 30,240 kg/ha, cao hơn 8% so với khu đối chứng.

Kết luận

Áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt có ưu điểm là tiết kiệm nước, do nước tưới được cấp trực tiếp cho cây trồng, không bị thất thoát do bốc hơi và thấm sâu. Hơn nữa, tưới nhỏ giọt còn có tác dụng làm giảm chi phí lao động, trong khi đó lại đảm bảo phân phối nước đồng đều, là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao năng suất cây trồng, tăng thu nhập từ khu canh tác. Tuy có chi phí ban đầu cao hơn so với phương pháp tưới rãnh truyền thống, nhưng lợi nhuận thuần tương đối cao đã khẳng định hiệu quả kinh tế của việc áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt cho bưởi, là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao đang được phát triển ở vùng ngoại thành Hà Nội. Kết quả nghiên cứu này là cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc nhân rộng mô hình áp dụng công nghệ tưới hiện đại cho các loại cây có giá trị kinh tế cao như cây bưởi để phát triển kinh tế hộ gia đình.